Smoke Trails : EFSANEVİ MCDONNELL DOUGLAS F4 PHANTOM II


Askeri uçak meraklılarının vazgeçilmez gözdesi...

Havacılık dünyasında önemli bir yere sahip olan Mc Donnell Douglas (MDD) F4 Phantom II nin projeleri 1950'li yılların ortasında ABD Deniz Kuvvetlerinin (US NAVY) gelişmiş, güçlü ve dayanıklı bir uçağa ihtiyaç duyması üzerine geliştirildi.
İlk prototip tek kişilik olarak düşünülmüştü, bu Phantom 1958 de ilk uçuşuna çıktı. Havacılık otoriteleri hayrete düşmüştü. İlk phantom biraz F101 Voodoo'yu andırıyordu. Zaten F101'de MDD firması ürünüydü. Fakat adına başlangıçta F3H-G denilen bu uçak sonraları öylesine değişecektiki ilk prototip ile 1979 yılında son üretilen F4E uçakları arasında bir kaç detay farkı dışında neredeyse hiç bir benzerlik bulunmamaktadır. İki motora sahip olan Phantom yüksek thurust'ı sayesinde hızlı ve güçlü bir uçak olarak kısa zamanda beğeni kazandı. Prototip üzerinde çeşitli değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklerin en önemlileri tek pilotlu olan kokpit, iki kişilik pilot ve SSO (silah sistem operatörü) düzenlemesiyle değiştirilmesi ve kanat yapısının yeniden dizayn edilmesi oldu. 2 adet GE J79 motoru sayesinde F4 çeşitli hız ve tırmanma rekorları kırdı. Pulse doppler radarı sayesinde Look-down ve Shoot-down kabiliyetine sahip ilk uçak F4 oldu. Uçak gemisi testleri Şubat 1960'da başladı. Bu ilk Phantomlara US Navy sahip oldu. F4A ve aktif olarak hizmete giren F4B uçakları özellikle uçak gemisi operasyonları için dizayn edilmişlerdi. ABD Hava Kuvvetleride (USAF) Phantomun başarısından etkilendi ve F4C olarak adlandırılan modelden önemli miktarda sipariş etti. İlk uluslararası kullanıcı İngiliz Hava Kuvvetleri (RAF) oldu (1964 ).
1966'dan itibaren ABD Hava ve Deniz Kuvvetlerine bağlı F4'ler önemli ve zorlu deneyimler geçirecekleri Vietnam savaşına aktif olarak katılmaya başladılar. F4 ler savaş sırasında av-bombardıman görevlerinin yanında elektronik kar?? önlem, keşif ve Wildveasel görevleride yaptılar. Çok sayıda değişikliğe uğrayan Phantomların F4D (USAF) ve F4J (US NAVY) modelleride servise Vietnam savaşı sırasında girdi. 1966'da üretilmeye başlanan F-4E modeli burnunda bulunan M61 A1 makineli topu sayesinde diğer modelerden farklı bir yapıya sahipti. F4E bu özelliği sayesinde angajman sırasında hedefe daha isabetli atışlar yapabiliyordu. F4E modeli dışında diğer modellerde makinalı top yoktu bu nedenle centerline'da bir adet harici gun pod taşıyorlardı ve bu F4 lere "Gun Fighters" adı verilmişti. F4E modelinden türetilen F4G Wild Weasel ve RF4E Phantom II uçakları çok başarılı olmuşlardır. 280 hava zaferi kazanan F4 lerin Vietnam başarılarından sonra Almanya, İngiltere, İsrail, Japonya, İran ve Türkiye bu uçaklardan önemli miktarlarda sipariş verdiler. MDD 5057 adet, diğer lisanslı (Japonya138 F4EJ uçağı üretmiştir) üretimler ile toplam 5195 F4 Phantom II üretilerek 2. Dünya Savaşından sonra üretilen en önemli savağı uçağı F4 olmuştur. 1966 da MDD ayda 63 F4 üretiyordu, bu rakam modern bir savaş uçağı için inanılmaz bir rakamdı. Fakat MDD 1967 de üretim adedini ayda 72 adede çıkardığında Phantom'un ne kadar önemli bir uçak olduğu rakamlarlada belirlenmiş oldu. Phantom'un keşif modelleride çok başarılı oldu, RF4C ve RF4E burun bölümlerinde bulunan optik ve kızıl ötesi keşif sistemleri sayesinde son derece kaliteli fotoğrafik keşif yapabiliyorlardı. Üretilen Phantomlar çeşitli farklı özelliklere sahiptiler; İngiliz Hava Kuvvetleri (RAF) ve Deniz Kuvvetleri (ROYAL NAVY) için üretilen F4 K ve F4 M modelleri görünüm, motor ve sistemleri bakımından oldukça farklıydılar. Japon ve Alman Hava Kuvvetleride F4E nin türevi olan F4EJ ve F4F uçaklarını üreterek envanterlerine aldılar. Son uçak MDD tarafından 25 Ekim1979 da Kore Cumhuriyeti Hava Kuvvetlerine teslim edildi. Zamanla yerlerini daha modern uçaklara bıraksalarda 800 kadar Phantom halen kriz bölgelerinde görev yapmaktadır. ABD'de test amaçlı 100 adet QF4 bulunmaktadır. Havacılık tarihinde hiç bir savaş uçağı bu kadar uzun ve aktif kullanıma sahip olmamıştır. Çeşitli modernizasyon çalışmalarıyla çağdaş bir yapıya kavuşturulan Phantom II ler halen Türkiye, Almanya, Yunanistan, Japonya, Güney Kore, İsrail, Mısır, İran, İspanya Hava Kuvvetlerinde aktif kullanımdadır.
Türkiye'de F4 E Phantom II uçaklarının kullanımı 1974 yılında başlamıştır. Bu ilk envantere giren 40 uçakla Hava Kuvvetleri önemli ölçüde güç kazandı. Daha sonra yapılan alımlarla dünyanın en önemli F4 kullanıcıları arasına giren Türkiye modernizasyon projesi ile F4 E leri 2020 yılına kadar uçurmayı planlamaktadır. Türk Hava Kuvvetleri IAI (Israil Havacılık Endüstrisi) ile ortaklaşa toplam 54 uçağı modernize ediyor.

Son olarak meraklıları için bazı notlar;
Phantom II 5 hız rekoru kırdı ve 13 yıl elinde tuttu. Ancak 1975 de F15 Eagle bu rekorları geçmeyi başarabildi.
66,443.8 ft irtifaya çıkan ilk savaş uçağı oldu (deneysel uçaklar dışında)
F4 Los Angeles- Newyork arasını 2 saat 49 dk. katedebiyordu.
ABD de Hava, Deniz ve Deniz Piyadeleri filoları ilk kez aynı tip uçak olarak F4 Phantom II uçağını kullandı.
USAF Thunderbirds ve US NAVY Blue Angles akrotimleri aynı zamanda F4 lerle gösteri uçuşları gerçekleştirdiler.
USAF F4G Wild Weasel'ları son savaş görevlerine 2 Ocak 1996'da Kuzey Irak'da çıktılar ve birkaç hafta sonra da emekliye ayrıldılar. 20 Nisan 1996'da Idoha'da bulunan 124. FW (Avcı Kanadı) da düzenlenen törenle USAF'ın son operasyonel F4 birliği emekli edildi.
F4 halen en çok MIG türevi uçak düşüren ve bu rekoru elinde tutan savaş uçağıdır. Bu nedenle MIG KILLER ünvanı verilmiştir.
F4 Phantom'lar üretim ve kullanım yılları olarakta inanılmaz bir başarı elde etmişlerdir. 1958-1979 yılları arasında 21 yıl üretim hattında kalmışlar ve modernizasyon projeleri ile 2015-20 yıllarına kadar aktif görevde kalması düşünüldüğünde ilk uçuşundan 60 yıl sonra bile görevde olucaklar.
Günümüzde Boeing altı mühendisi ile Hill Hava Üssün'de Phantom'un tecrübelerinden yararlanmak için çalışıyor.

Uğur Özkan